Παιδική Παχυσαρκία – Αίτια και Αντιμετώπιση

Τι είναι η παχυσαρκία;

Αρχικά, παχυσαρκία εξ’ ορισμού σημαίνει η υπερβολική συσσώρευση λίπους στις λιπαποθήκες του ανθρωπίνου σώματος. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος για τον οποίο είναι τόσο σημαντικό να αντιμετωπιστεί η παχυσαρκία.

Δεδομένου, ότι όταν έχω σωματικό λίπος πάνω από το φυσιολογικό όριο τότε αυξάνω τις πιθανότητες για διάφορες παθήσεις!

Τι είναι η παιδική παχυσαρκία;

Τα παραπάνω ισχύουν και για τα παιδιά!  Η παιδική παχυσαρκία αναπτύσσεται όταν ένα παιδί έχει υπερβολικό σωματικό βάρος, που συνήθως οφείλεται σε ανισορροπία μεταξύ των θερμίδων που προσλαμβάνονται από την τροφή και των θερμίδων που δαπανώνται με την φυσική δραστηριότητα.

Για την εκτίμηση του σωματικού βάρους ενός παιδιού και την αξιολόγηση της ανάπτυξής του μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις καμπύλες ανάπτυξης! Σε αυτές προσδιορίζουμε το βάρος, το ύψος ή το μήκος και τον δείκτης μάζας σώματος ανάλογα με την ηλικία και το φύλλο του παιδιού. Οι επαγγελματίες υγείας που παρακολουθούν την συνολική ανάπτυξη του παιδιού χρησιμοποιούν τις καμπύλες ανάπτυξης προκειμένου να οριστεί εάν το παιδί είναι:

• Λιποβαρές
• Φυσιολογικού βάρους
• Υπέρβαρο
• Παχύσαρκο

Στην Ελλάδα τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας ολοένα και αυξάνονται! Επομένως, αυτός είναι και ο λόγος που την καθιστά μία μεγάλη πρόκληση για τη δημόσια υγεία!

Ποιοι  παράγοντες συμβάλλουν στην εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας;

Διάφοροι παράγοντες μπορούν να συμβάλλουν στην εμφάνισή της. Συνήθως, όμως, η παιδική παχυσαρκία μπορεί να είναι πολυπαραγοντικό αποτέλεσμα, δηλαδή να μην οφείλεται σε έναν μόνο παράγοντα.

Ας δούμε λοιπόν, 5 βασικούς παράγοντες που την προκαλούν:

• Διατροφικοί παράγοντες: όταν η διατροφή των παιδιών απαρτίζεται κυρίως (ή έστω σε μεγάλο βαθμό) από την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων, τροφίμων πλούσιων σε ζάχαρη και αλάτι, τότε αποτελεί έναν πολύ βασικό λόγο για την πρόκληση της παχυσαρκίας. Για το λόγο αυτό, θυμάμαι ότι: προσπαθώ να μην παρέχω στα παιδιά τη δυνατότητα να καταναλώνουν συχνά ανθυγιεινές τροφές όπως γλυκά, αναψυκτικά, πατατάκια, αλλαντικά και άλλα προϊόντα πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη.

• Φυσική δραστηριότητα: είναι άκρως απαραίτητη για μία υγιή ζωή! Δυστυχώς, στις μέρες μας, η υψηλή προσκόλληση στις οθόνες (κινητό, τηλεόραση, τάμπλετ) απομακρύνει μικρούς και μεγάλους από την άσκηση. Για αυτό το λόγο, καλό είναι να θυμάστε ότι: προσπαθώ να αυξήσω την φυσική δραστηριότητα των παιδιών, τα απομακρύνω από τις οθόνες, κάτι το οποίο ισχύει για όλους!

• Γενετικοί παράγοντες: μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα επεξεργάζεται και αποθηκεύει την ενέργεια από τις τροφές. Ορισμένα παιδιά μπορεί να έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση να αναπτύξουν παχυσαρκία λόγω γενετικών παραγόντων. Επίσης, σημαντικό είναι να αναφέρουμε ότι αποτελέσματα μελετών έχουν δείξει πως όταν οι γονείς είναι υπέρβαροι/παχύσαρκοι, τότε υπάρχουν πιθανότητες και τα παιδιά να εμφανίσουν παχυσαρκία.

• Ψυχολογικοί παράγοντες: και για τα παιδιά ισχύει πως όταν νιώσουν στρες, άγχος, κατάθλιψη, είναι πιθανό να αυξήσουν την πρόσληψη τροφής τους.

• Περιβαλλοντικοί παράγοντες: η οικογένεια διαδραματίζει πολύ βασικό ρόλο σε αυτό το κομμάτι. Εάν, για παράδειγμα, υπερτερούν στο σπίτι οι κακές διατροφικές συνήθειες, η εύκολη πρόσβαση σε ανθυγιεινές επιλογές, τότε και για τα παιδιά είναι ολοένα και πιο εύκολο να αυξήσουν το σωματικό τους βάρος. Ακόμη, η έλλειψη πρόσβασης σε ασφαλείς χώρους για φυσική δραστηριότητα και παιχνίδι αποτελεί έναν επιπλέον περιβαλλοντικό παράγοντα.

Η κατανόηση των παραπάνω παραγόντων μπορεί να βοηθήσει και στην εύρεση αποτελεσματικών λύσεων κατά της παιδικής παχυσαρκίας.

Ποιες είναι οι συνέπειες της παιδικής παχυσαρκίας;

Κάποιες από τις συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν λόγω της παιδικής παχυσαρκίας είναι οι κάτωθι:

1. Διαβήτης τύπου 2: Η παιδική παχυσαρκία συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2 σε νεαρή ηλικία. Ο διαβήτης μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Ακόμη, ο διαβήτης τύπου 2 είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως είναι διατροφοεξαρτώμενος. Επομένως, με την απόκτηση υγιεινής διατροφής, αλλά και με διατροφική εκπαίδευση μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά!
2. Καρδιαγγειακά προβλήματα: Τα παχύσαρκα παιδιά έχουν αυξημένο κίνδυνο για προβλήματα καρδιαγγειακής υγείας όπως υπέρταση, υπερχοληστερολαιμία, κ.ά.
3. Προβλήματα μυοσκελετικής ανάπτυξης: Το υπερβολικό βάρος μπορεί να επιβαρύνει τη μυοσκελετική ανάπτυξη των παιδιών και να προκαλέσει αυξημένο κίνδυνο τραυματισμών και προβλήματα με τη στάση του σώματος.
4. Ανάπτυξη: Πρώιμη έναρξη της εφηβείας και της εμμηναρχής.
5. Μακροπρόθεσμες συνέπειες:  Όταν πρόκειται για παχύσαρκο παιδί, που όμως δεν αλλάζει την κατάστασή του τότε, είναι πολύ πιθανό να εμφανίσει όταν θα μεγαλώσει προβλήματα υγείας. Άρα, η παιδική παχυσαρκία μπορεί μελλοντικά να επιφέρει καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτη τύπου 2, αναπνευστικά προβλήματα και άλλες χρόνιες παθήσεις.

Πως αντιμετωπίζουμε την παιδική παχυσαρκία;

Το κάθε πρόβλημα έχει και τη δική του λύση. Στην προκειμένη περίπτωση υπάρχουν πολλές λύσεις!

• Μεσογειακή διατροφή

  H κατανάλωση μίας υγιεινής διατροφής με ποικιλία τροφίμων, τα μικρά και συχνά γεύματα είναι απαραίτητα και για τα παιδιά. Μία διατροφή που συμπεριλαμβάνει την κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής αλέσεως, συχνή κατανάλωση ψαριών και προτίμηση άπαχων κρεάτων, καθώς και υγιεινές πηγές καλών λιπαρών αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο! Ταυτόχρονα, φυσικά, με περιορισμό των ανθυγιεινών επιλογών με υψηλές ποσότητες λιπαρών και ζάχαρης.

• Φυσική δραστηριότητα

  Μπορώ να αυξήσω τις αθλητικές δραστηριότητες μέσα σε αθλητικές ομάδες, είτε ακόμη μέσα από διάφορα παιχνίδια. Δεν ξεχνώ, ότι όλα στη ζωή ενός παιδιού είναι παιχνίδι! Επομένως, μέσα από παιχνίδι, μπορώ να αυξήσω τη φυσική δραστηριότητα δίχως αυτό να φαίνεται καταναγκαστικό έργο!

• Νερό!

  Ενυδάτωση, ενυδάτωση και ενυδάτωση! Προσωπικά, προτιμώ να έχω μικρά μπουκαλάκια (ή το μπουκαλάκι του παιδιού) στην τσάντα. Έτσι, δεν ξεχνάω να πίνω νερό!

• Καθρέφτες

  Γίνεται εσείς οι καλύτεροι καθρέφτες για τα παιδιά σας! Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι τα παιδιά δεν μας ακούνε (τόσο) αλλά μας μιμούνται (κυρίως)! Για παράδειγμα, πώς περιμένετε το παιδί σας να μην ζητάει γλυκό ή αν θα ζητήσει να σας ακούσει που θα του πείτε όχι, όταν εσείς οι ίδιοι το επιλέγετε καθημερινά στο οικογενειακό σας τραπέζι; Είναι σημαντικό να γίνετε πρότυπο ρόλου για τα παιδιά. Με την τήρηση υγιεινών συνηθειών από εσάς τους ίδιους, με την επιλογή πολύχρωμων πιάτων, με την ένταξη των παιδιών στην προετοιμασία του φαγητού κάποιες φορές, βοηθάτε στο να κάνουν και τα παιδιά σας τελικά υγιεινές επιλογές.

• Διατροφική Εκπαίδευση

  Τέλος, μην ξεχνάτε: εκπαιδεύω τα παιδιά σχετικά με τη σημασία της υγιεινής διατροφής και της φυσικής άσκησης. Με την επίσκεψη σε έναν διατροφολόγο θα τα βοηθήσω να αποκτήσουν γερές βάσεις για υγιεινές συνήθειες για όλη τους τη ζωή!

Μην ξεχνάτε, ότι ο διαιτολόγος – διατροφολόγος μπορεί να διαδραματίσει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην εξάλειψη της παιδικής παχυσαρκίας. Με την σωστή αξιολόγηση και την σωστή καθοδήγηση μπορεί να βοηθήσει το κάθε παιδί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό! Επιπλέον, μπορεί να βοηθήσει στο να εκπαιδευτεί διατροφικά, έτσι ώστε να διατηρεί ένα υγιές σωματικό βάρος, αλλά και το ίδιο να παραμένει υγιές ακόμη και στην ενήλικη ζωή του!

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορώ να πατήσω ΕΔΩ!

Βιβλιογραφικές πηγές:

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37202378/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30315490/

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30315490/

http://www.diatrofikoiodigoi.gr/?Page=entypo-yliko-%20paidia